Şirket Türleri ve Özellikleri Nelerdir?

Şirket Türleri Nelerdir?

Şirket türleri, iş yapma biçimlerine, ortakların sorumluluklarına, sermaye gereksinimlerine ve yasal yükümlülüklere göre farklılık gösterir. Türkiye’deki şirket türleri, iki ana gruba ayrılabilir: sermaye şirketleri ve şahıs şirketleri. Bu yazıda, her iki kategoriye ait şirket türlerinin özellikleri, avantajları ve dezavantajları ele alınacaktır. Ayrıca, şirket kurma maliyetleri, vergi oranları, şirket türleri arasında geçiş, birleşme ve devralma gibi konulara da değinilecektir.

Şirket Türlerinin Genel Tanımı

Sermaye Şirketleri: Sermaye şirketleri, tüzel kişilik kazanmış şirketlerdir. Şirketlerin borçlarından yalnızca yatırılan sermaye ile sorumlu olunur. Bu tür şirketler, şirketin faaliyetlerinin büyük bir kısmını sermaye ile finanse ederler ve ortakların sorumluluğu sadece şirkete koydukları sermaye ile sınırlıdır. Sermaye şirketleri, tüzel kişilik kazanarak bağımsız bir varlık haline gelirler ve yasal haklar kullanabilirler.

Şahıs Şirketleri: Şahıs şirketleri, tüzel kişiliği olmayan, ortakların sorumluluğunun sınırsız olduğu şirket türleridir. Bu tür şirketlerde, şirket sahipleri kişisel olarak şirketin tüm borçlarından sorumlu olur. Şahıs şirketleri genellikle daha küçük işletmeler için tercih edilir ve kuruluşu daha basittir.

Şirket Türlerinin Sınıflandırılması

Şirket türleri genel olarak iki ana gruba ayrılabilir:

1. Sermaye Şirketleri: Anonim şirket (A.Ş.), limited şirket (Ltd. Şti.), paylı komandit şirket ve kooperatif gibi sermayesi esas olan ve tüzel kişilik kazanan şirket türleridir.
   
2. Şahıs Şirketleri: Kollektif şirket, adi komandit şirket gibi tüzel kişiliği olmayan ve ortakların sorumluluğunun sınırsız olduğu şirket türleridir.
   

Sermaye Şirketleri Nelerdir?

Sermaye şirketleri, ortakların sorumluluğunu sınırlı tutarak daha büyük iş yapma potansiyeli sağlar. Bu şirketler tüzel kişilik taşıdığı için, bağımsız bir varlık olarak hareket ederler. Sermaye şirketlerinin başlıca özellikleri şunlardır:

Sermaye Şirketlerinin Özellikleri

• Tüzel Kişilik Taşıması: Sermaye şirketleri, tüzel kişilik kazandığı için, yasal haklar ve yükümlülükler açısından bağımsızdırlar. Şirket, kendi adına sözleşme yapabilir, dava açabilir ve vergi ödeyebilir.
  
• Sorumluluk Yapısı: Sermaye şirketlerinde, ortakların sorumluluğu yalnızca şirkete koydukları sermaye ile sınırlıdır. Bu, şirketin borçlarından kişisel olarak sorumlu olamayacakları anlamına gelir.
  

2.1 Anonim Şirket Türü

Anonim şirketler (A.Ş.), büyük ölçekli işletmeler için genellikle tercih edilen bir şirket türüdür. Sermayeleri paylara bölünmüş olup, hissedarlar yalnızca sahip oldukları pay kadar sorumludur. Anonim şirketlerin özellikleri, kurulum şartları ve avantajları şu şekildedir:

• Özellikler:
  
  • Sermaye payları halka arz edilebilir.
  • Sermaye en az 250.000 TL olmalıdır.
  • Pay senetleri ile hisse devri yapılabilir.
  • Anonim şirketler, büyük ölçekli işletmeler için uygun yapılar olup, uluslararası ticaret yapabilme olanağı sunar.
• Avantajları:
  
  • Hissedarlar yalnızca yatırdıkları sermaye ile sorumlu olurlar.
  • Şirket yönetimi, büyük işletmelere uygun olan profesyonel bir yönetim yapısına sahiptir.
  • Pay senetlerinin halka arzı ile geniş sermaye toplama imkânı vardır.
• Dezavantajları:
  
  • Kuruluş ve yönetim maliyetleri yüksektir.
  • Yönetim yapısı genellikle daha karmaşıktır, bu da daha fazla bürokratik süreç anlamına gelir.
  • Hissedarlar, şirketin günlük yönetiminden bağımsızdır, bu da karar alma süreçlerini zaman alıcı hale getirebilir.
• Kurulum Şartları: Anonim şirketin kurulabilmesi için en az 250.000 TL sermaye gereklidir. Ayrıca, şirketin bir genel kurul ve yönetim kuruluna sahip olması gerekmektedir.
  

2.2 Limited Şirket Türü

Limited şirketler (Ltd. Şti.), özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için daha uygun bir yapıdır. Ortak sayısı 50 ile sınırlıdır ve kuruluşu daha basittir. Limited şirketlerin özellikleri, kurulumu ve sorumluluk yapısı şu şekildedir:

• Özellikler:
  
  • Ortaklar, yalnızca yatırdıkları sermaye kadar sorumludur.
  • Şirketin sermaye gereksinimi en az 50.000 TL olmalıdır.
  • Limited şirketlerde, ortakların yönetimde etkin rol alabilmesi mümkündür.
    
• Sorumluluk Yapısı: Limited şirketlerde, ortakların sorumluluğu yalnızca yatırdıkları sermaye ile sınırlıdır.
  

2.3 Paylı Komandit Şirket Türü

Paylı komandit şirketler, komandite ve komanditer ortaklardan oluşur. Komandite ortaklar sınırsız sorumluluğa sahipken, komanditer ortaklar yalnızca sermaye koydukları oranda sorumludur.

Şahıs Şirketleri Nelerdir?

Şahıs şirketleri, tüzel kişilik taşımayan, genellikle küçük işletmeler için tercih edilen, sahibinin hem yönetiminden hem de borçlarından sorumlu olduğu şirketlerdir. Şahıs şirketlerinin özellikleri, avantajları ve dezavantajları şu şekildedir:

Şahıs Şirketlerinin Tanımı ve Özellikleri

Şahıs şirketleri, en az bir kişi tarafından kurulur ve tüzel kişilik taşımadığı için ortakların tüm borçlardan şahsen sorumlu olduğu şirket türleridir. Şahıs şirketlerinin avantajları arasında hızlı kurulum süreci ve düşük maliyet bulunurken, dezavantajları arasında sınırsız sorumluluk yer alır.

3.1 Kollektif Şirket Türü

Kollektif şirketler, tüm ortakların sınırsız sorumluluk taşıdığı şirket türleridir.Kollektif şirketlerde yalnız gerçek kişiler hissedar olabilir. Ortaklar şirketin yönetiminde aktif rol alır.

• Özellikler:
  • Ortaklar, şirketin borçlarından şahsen sorumludur.
  • Ortaklar arasında pay oranına göre haklar ve sorumluluklar vardır.

3.2 Adi Komandit Şirket Türü

Adi komandit şirketler, hem sınırsız sorumluluğa sahip komandite ortaklar hem de sınırlı sorumluluğa sahip komanditer ortaklar içerir. Komandite ortaklar gerçek kişi olmalıdır tüzel kişiler ancak komanditer ortaklardır.

• Özellikler:
  • Komandite ortaklar sınırsız sorumludur, komanditer ortaklar ise sadece sermaye ile sorumludur.

3.3 Adi Şirket Türü

Adi şirketler, daha küçük işletmeler için tercih edilen ve tüm ortakların sınırsız sorumluluğa sahip olduğu bir şirket türüdür.

• Özellikler:
  • Ortaklar tüm borçlardan şahsen sorumludur.
  • Şirketin yönetimi ortaklar arasında paylaşılır.

Şirket Kurma Maliyeti

Şirket kurma maliyeti, şirket türüne ve faaliyet alanına göre değişir. Sermaye şirketleri, şahıs şirketlerine göre daha yüksek maliyetlere sahip olabilir. Sermaye şirketlerinin kuruluş aşamasında; noter, ticaret sicili kaydı, muhasebe ve diğer giderler dikkate alınmalıdır.

Şirket Türleri Vergi Oranları

Şirket türlerine göre vergi oranları değişiklik gösterir. Anonim ve limited şirketlerde kurumlar vergisi, şahıs şirketlerinde ise gelir vergisi uygulanır.Vergi oranları ve tabi olan vergi türleri tablodaki gibidir.

Şirket Türleri Arası Değişim, Birleşme – Devralma Mümkün Mü?

Şirket türleri arasında geçiş yapmak mümkündür. Bir şahıs şirketi, anonim şirket veya limited şirket türlerine dönüşebilir. Ayrıca, şirketler birleşme ve devralma işlemleriyle birleşebilir, bir başka şirket tarafından devralınabilir.

Hangi Şirket Türü Daha Avantajlı?

Şirket türü seçimi, işletmenin büyüklüğüne, hedeflerine, sermaye gereksinimlerine ve vergi yükümlülüklerine göre değişir. Büyük işletmeler için anonim şirket, küçük işletmeler için ise limited şirket daha avantajlı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Şirket türlerine göre vergi oranları nelerdir?

Şirket türlerine göre uygulanan vergi oranları farklılık gösterebilir:

• Anonim Şirketler (A.Ş.) ve Limited Şirketler (Ltd. Şti.): Bu şirket türlerinde kurumlar vergisi uygulanır ve bu oran genellikle %25’dir.

• Şahıs Şirketleri: Şahıs şirketlerinde gelir vergisi uygulanır. Gelir vergisi oranı, şirket sahibinin yıllık gelirine göre değişir.
  

2. Adi komandit şirketin özellikleri nelerdir?

Adi komandit şirketler, bir veya daha fazla komandite (sınırsız sorumlu) ve komanditer (sınırlı sorumlu) ortak içerir.Şirketin borçlarından komandite ortaklar sınırsız, komanditer ortaklar ise sadece yatırdıkları sermaye kadar sorumlu olurlar.

3. Kollektif şirketin özellikleri nelerdir?

Kollektif şirketler, tüm ortaklarının sınırsız sorumluluk taşıdığı ve şirketin yönetimine aktif olarak katıldığı şirketlerdir. Ortaklar, şirketin borçlarından kişisel olarak sorumludur. Kollektif şirketler, genellikle küçük işletmeler ve aile şirketleri için tercih edilir. Ortaklar arasında güven ilişkisi önemlidir çünkü tüm ortaklar şirketin borçlarından şahsen sorumlu olacaktır.

4. Adi şirketin özellikleri nelerdir?

Adi şirketler, tüm ortakların şirketin borçlarından şahsen sorumlu olduğu ve her ortağın eşit haklara sahip olduğu bir şirket türüdür.Bu şirket türü genellikle küçük işletmeler için uygundur ve herhangi bir sermaye gereksinimi yoktur.

5. Şahıs şirketleri nelerdir?

Şahıs şirketleri, tüzel kişilik taşımayan, en az tek bir kişi tarafından kurulan ve yönetilen şirket türleridir. Şahıs şirketlerinde, işletme sahibi hem şirketin yönetiminden hem de borçlarından şahsen sorumludur. Şahıs şirketleri, genellikle küçük işletmeler ve serbest meslek sahipleri için uygundur çünkü kuruluş ve işletme maliyetleri düşüktür. Şahıs şirketlerinin avantajları arasında hızlı kuruluş ve basit yönetim bulunurken, dezavantajları sınırsız sorumluluk ve sınırlı büyüme potansiyelidir.

6. Adi Komandit şirketin özellikleri nelerdir?

Paylı komandit şirketler, komandite (sınırsız sorumlu) ve komanditer (sınırlı sorumlu) ortaklardan oluşur. Komandite ortaklar, şirketin yönetiminden sorumlu olup, şirketin borçlarından da sınırsız şekilde sorumludurlar. Komanditer ortaklar ise yalnızca şirketin sermayesine koydukları miktarla sınırlı bir sorumluluğa sahiptirler ve şirketin yönetimine katılmazlar. Bu tür şirketler, genellikle sermaye sağlayan kişilerle birlikte işin yönetiminde yer alacak ortakların bir arada bulunduğu yapılardır.

7. Şirket kurma maliyetleri nasıl hesaplanır?

Şirket kurma maliyetleri, şirket türüne, faaliyet alanına ve bulunduğunuz coğrafi konuma göre değişiklik gösterir. Sermaye şirketleri (özellikle anonim ve limited şirketler) genellikle daha yüksek kurulum maliyetlerine sahiptir. Bu maliyetler, noter ücretleri, ticaret sicili kaydı, muhasebe hizmetleri, vergi kaydı ve gerekli izinlerin alınması gibi unsurları kapsar. Şahıs şirketlerinde ise bu maliyetler daha düşüktür, çünkü kuruluş süreci daha hızlı ve basittir.

8. Şirket türleri arasında geçiş yapmak mümkün müdür?

Evet, şirket türleri arasında geçiş yapmak mümkündür. Örneğin, bir şahıs şirketi, anonim şirket veya limited şirket türlerine dönüşebilir. Bu tür geçişler, şirketin büyümesi, yönetim yapısının değişmesi veya finansal ihtiyaçların artması durumunda tercih edilebilir. Ancak, şirket türleri arasında geçiş yaparken, yeni şirket türünün gereksinimlerine uygun olarak yasal süreçlerin tamamlanması gerekir. Bu süreç, sermaye artırımı, yeni sözleşmelerin yapılması ve ticaret sicilinin güncellenmesi gibi işlemleri içerebilir.

9. Birleşme ve devralma işlemleri nasıl yapılır?

Şirket birleşmesi ve devralma işlemleri, bir veya birden fazla şirketin birleşmesi veya bir şirketin başka bir şirketi devralmasıyla gerçekleşir. Bu süreç, genellikle finansal analiz, mülkiyet devri ve yasal onay gerektirir. Birleşme işlemi, iki şirketin ortaklaşa faaliyetlerine devam etmesini sağlar, ancak devralma işlemi, bir şirketin diğerini tamamen alıp kendi bünyesinde birleştirmesi anlamına gelir. Bu işlemler, şirket türlerine ve ilgili hukuki düzenlemelere göre farklılık gösterebilir.

11. Hangi şirket türü daha avantajlıdır?

Hangi şirket türünün daha avantajlı olduğu, işletmenin büyüklüğüne, faaliyet alanına, sermaye gereksinimlerine ve yönetim yapısına bağlıdır. Anonim şirketler, büyük ölçekli işletmeler için daha uygundur çünkü sermaye toplama imkanı sunar. Limited şirketler, küçük ve orta ölçekli işletmeler için daha uygun olup, daha esnek bir yapıya sahiptir. Şahıs şirketleri, daha küçük işletmeler için uygun olup, düşük maliyetle kurulabilir. Her şirket türünün avantajları ve dezavantajları vardır, bu nedenle işletme sahiplerinin, hedeflerine göre en uygun şirket türünü seçmeleri önemlidir.